«`html
Nike kompaniyasi AQShning sobiq prezidenti Donald Trump tomonidan asosiy savdo hamkorlariga qo’yilgan tariflar uning xarajatlarini taxminan 1 milliard dollarga oshirishi mumkinligini taxmin qilmoqda.
Sport kiyimlarining giganti bo’lgan kompaniyaning rahbarlari, shuningdek, AQSh savdo siyosatining ta’sirini yumshatishga qaratilgan strategik harakat sifatida Xitoyda ishlab chiqarishga bo’lgan ishonchni kamaytirish rejalari haqida xabar berishdi.
O’tgan oyda, Nike iyun oyining boshidan AQShda ayrim krossovka va kiyim-kechak liniyalariga narxlarni oshirishini e’lon qildi, bunga qadar Adidas ham tariflar tufayli narxlar oshishi mumkinligi haqida ogohlantirgan edi.
Alohida o’zgarishlarda, AQSh ham, Xitoy ham ilgari tuzilgan savdo kelishuvini amalga oshirish bo’yicha kelishuvga erishganliklarini xabar qilishdi.
Kelishuvga ko’ra, Pekin AQShga nodir metallarning yetkazib berilishini oshiradi, buning evaziga ayrim eksport cheklovlari olib tashlanadi.
Nike aksiyalari savdo yakunlangandan so’ng 10% dan oshdi, bunga kompaniyaning birinchi chorakdagi daromadning kutilganidan kamroq pasayishi haqidagi prognozi sabab bo’ldi va bu tahlilchilarning taxminlaridan oshib ketdi.
Kompaniyaning so’nggi uch oylik davrdagi daromadi ham hisob-kitoblardan oshib ketdi, garchi bu uch yildan ortiq vaqt ichidagi eng past choraklik ko’rsatkichini ifodalasa ham.
Nike to’rtinchi chorakda 11,1 milliard dollar daromad haqida xabar berdi, bu 2022 yilning uchinchi choragidan beri eng past ko’rsatkichdir.
Bosh moliyaviy direktor Metyu Friendning ta’kidlashicha, kompaniya Trump siyosati natijasida tariflar oshishi tufayli sezilarli darajada ta’sirlangan Xitoydan ishlab chiqarishning bir qismini boshqa mamlakatlarga ko’chiradi.
Hozirda Xitoy AQSh bozori uchun ishlab chiqarilgan Nike poyabzallarining 16% ni tashkil etadi. Janob Friendning ta’kidlashicha, bu ko’rsatkich 2026 yil may oyining oxiriga kelib «yuqori bir xonali foiz oralig’igacha» kamaytiriladi.
Aprel oyida sobiq prezident Trump turli mamlakatlardan keladigan tovarlarga keng qamrovli «Ozodlik kuni» tariflarini e’lon qildi. Bu rejalar Vietnamdan keladigan tovarlarga 46% va Indoneziyadan keladigan tovarlarga 32% tariflarni o’z ichiga olgan edi, ularning ikkalasi ham Nike uchun muhim ishlab chiqarish markazlari bo’lib, Xitoydan ham ko’proq ahamiyatga ega.
Biroq, o’sha oyning oxirida u ta’sirlangan mamlakatlar bilan muzokaralar olib borish uchun ushbu tariflarning aksariyatini to’xtatib turdi, yuqori maslahatchi esa «90 kunda 90 ta kelishuv» va’da qildi.
Bu harakat tariflarni 10% gacha pasaytirdi, bu ko’plab savdo hamkorlaridan keladigan tovarlarga ilgari qo’yilgan yuqori stavkalarga nisbatan sezilarli kamayishdir.
Oq uy hozirda prezidentning tariflar bo’yicha niyatlari haqida tobora ko’proq so’rovlarga duch kelmoqda, chunki 90 kunlik to’xtatib turish muddati 9 iyulda tugaydi.
Payshanba kuni Oq uyda qilgan nutqida Trump muzokaralar yaxshi ketayotganini ta’kidladi, Xitoy bilan erishilgan kelishuvni ta’kidladi va «Hindiston bilan ham kelishuv bo’lishi mumkin» deb aytdi.
Biroq, u shuningdek, «Biz hamma bilan kelishuv qilmaymiz» deb ogohlantirdi.
«Ba’zilariga shunchaki xat yuboramiz va ‘Katta rahmat. Siz 25, 35, 45% to’laysiz’ deymiz. Buni qilish osonroq», dedi u.
«Mening odamlarim bu yo’lni xohlashmaydi. Ular buni qisman qilishni xohlashadi, lekin ular mendan ko’ra ko’proq kelishuvlar tuzishni xohlashadi», deb qo’shib qo’ydi u.
G’aznachilik vaziri Skott Bessent avvalroq Trump muzokaralar jarayoniga qarab muddatni uzaytirishi mumkinligini aytgan edi.
Payshanba kuni Oq uy vakili Karolin Leavitt muddat «muhim emas»ligini va Trump mamlakatlarga yangi tarif stavkalarini belgilaydigan «kelishuvlar» taqdim etishga tayyorligini aytdi.
Shu oyning boshida AQSh va Xitoy ikkita yirik iqtisodiyot o’rtasidagi savdo tarangligini qayta qo’zg’atishi mumkin bo’lgan xavotirlardan so’ng, AQShning muhim magnitlar va nodir metallar bilan ta’minlanishini ta’minlashga qaratilgan kelishuvni e’lon qilishdi.
Payshanba kuni Oq uydagi brifingda Trump Xitoy bilan kelishuvga «imzo chekkanini» aytdi, ammo batafsil ma’lumot bermadi. «Ma’muriyat va Xitoy Jeneva kelishuvini amalga oshirish uchun qo’shimcha tushunishga kelishib oldilar», – deb izoh berdi keyinroq Oq uy rasmiysi.
Trump tariflarni oshirgandan va Xitoy aprel oyida javob tariflari bilan javob qaytarganidan keyin ikki davlat o’rtasidagi savdo deyarli to’xtab qoldi, bu ikki davlat o’rtasidagi savdoni sezilarli darajada buzdi.
Keyinchalik, AQSh va Xitoy ushbu tariflarni kamaytirishga kelishib oldilar, lekin bekor qilishmadi.
Prezident Donald Trump tariflari tufayli AQShga eksport ikki baravar kamaydi, natijada Buyuk Britaniya avtomobil ishlab chiqaruvchilari yetkazib berishni to’xtatdilar.
Eron va Isroil o’rtasidagi mojaro allaqachon keskinlashgan global istiqbolga qo’shimcha noaniqlik qo’shmoqda.
AQSh markaziy banki asosiy foiz stavkasini 4,3% da o’zgarishsiz qoldirdi, chunki uning iqtisodiyotga qarashlari yomonlashmoqda.
Hindiston bayonoti Modi va Trump o’rtasidagi telefon suhbatidan so’ng AQSh prezidenti G7 sammitini tark etganidan keyin e’lon qilindi.
Xitoylik egasi uni yanvar oyining oxiriga qadar sotishdan bosh tortganidan so’ng, ilova AQShda taqiqlanishi kerak edi.
«`