Yaqinda Buyuk Britaniya mudofaa sharhi, mavjud 2,5% yalpi ichki mahsulot mudofaa xarajatlari chegarasi doirasida tavsiyalar ishlab chiqish vazifasi bilan, moliyaviy mablag‘larning sezilarli darajada yetarli emasligini ko‘rsatdi. Buyuk Britaniya qurolli kuchlarini zamonaviylashtirish va potentsial mojarolarga tayyorlash bo‘yicha ulkan maqsadlarga erishish uchun qo‘shimcha investitsiyalar zarur bo‘ladi.
Hukumatning 2034-yilga kelib yalpi ichki mahsulotning 3 foiziga chiqish intilishini ma’qullab, sharhda tobora beqarorlashib borayotgan global xavfsizlik muhitidan kelib chiqib, xarajatlarni tezlashtirish ehtimoli haqida gap ketadi. Bir qancha NATO a’zolari yalpi ichki mahsulotlarining 5 foizdan ortig‘ini mudofaaga ajratmoqdalar.
Mudofaa manbasi BBCga sharhda bayon etilganidek, hatto 12 ta yangi hujum suvosti kemalarini qurish rejalari ham mudofaa xarajatlarini yalpi ichki mahsulotning kamida 3 foizigacha oshirishni talab qilishini ta’kidladi.
Qisqacha: Hukumatning mudofaa strategiyasidagi asosiy jihatlar
Vazirlar keyingi parlament sessiyasi davomida 3% maqsadga erishishga ishonch bildirishmoqda, ammo aniq muddatlar va kafolatlar yo‘q.
Sharhda Ukrainadagi urush kuchayib borayotgan tahdidlar va tez rivojlanayotgan texnologiyalar misoli sifatida keltirilgan. Asosiy xabar Buyuk Britaniya qurolli kuchlari va mamlakatning potentsial urushga tayyorgarlik ko‘rish uchun jiddiy o‘zgarishlarga duch kelishi zarurligini ta’kidlaydi.
Rossiya darhol tahdid sifatida aniqlangan, Xitoy esa murakkab va doimiy tahdid sifatida ko‘rsatilgan. Eron va Shimoliy Koreya mintaqaviy beqarorlashtiruvchi omillar sifatida tavsiflangan.
Sharhda bu tahdidlarning oldindan aytib bo‘lmasligi va tezkor texnologik o‘zgarishlar Buyuk Britaniya uchun yangi va xavotirli zaifliklarni keltirib chiqarishi haqida ogohlantirilgan.
Harbiy qobiliyatlarda tub o‘zgarishlar, innovatsion urush uslublariga o‘tish targ‘ib qilinmoqda. Hisobotga hissa qo‘shgan general ser Richard Barrons buni Buyuk Britaniya mudofaasida so‘nggi 150 yil ichidagi eng chuqur o‘zgarish deb ta’rifladi.
Jang maydonida qaror qabul qilishni tezlashtirish uchun dronlarga, avtonom tizimlarga va sun’iy intellektga asoslangan dasturiy ta’minotga tayanishning oshishi kutilmoqda, bu Ukrainadagi mojarodagi hozirgi tendentsiyalarni aks ettiradi.
Tanklar, qiruvchi samolyotlar va harbiy kemalar kabi an’anaviy harbiy vositalar muhim bo‘lib qoladi, ammo avtonom tizimlar bilan birga tobora ko‘proq ishlaydi.
Sharhda “butun jamiyat yondashuvi” ta’kidlanib, urush davridagi o‘tish uchun keng qamrovli hukumat rejalashtirish zarurligi aytilgan. Taklif qilingan “mudofaa tayyorligi to‘g‘risida”gi qonun loyihasi hukumatga zarurat bo‘lganda sanoat va zaxiralarni safarbar qilish imkoniyatini beradi.
Suvosti quvurlari va kabellarini o‘z ichiga olgan muhim milliy infratuzilmani himoya qilish muhim deb ta’kidlanib, ichki mudofaa va chidamlilikka yangi e’tibor qaratish zarurligi haqida gap ketadi.
Leybor partiyasi buni umumiy qurolli kuchlar sonining kamayishiga olib kelmagan so‘nggi 25 yildagi birinchi mudofaa sharhi sifatida ta’kidlamoqda. Muntazam armiya ushbu davr mobaynida sezilarli darajada kamayib, 2010-yildagi 100 mingdan ortiq askardan hozirgi 71 mingdan biroz ortiq askargacha kamaygan, bu 73 ming kishilik maqsaddan past.
Sharhda ishga qabul qilish, saqlash va past kayfiyat kabi muhim masalalarga to‘xtalib, muntazam armiyaning sonini ko‘paytirish tavsiya etilgan. Mudofaa vaziri Jon Xili keyingi saylovdan keyin 76 ming kishiga ko‘paytirishni rejalashtirayotganini e’lon qildi, ammo sana va moliyalashtirishni aniqlamadi.
Sharh mudofaa va milliy xavfsizlikka ko‘proq mablag‘ sarflash uchun ishonchli dalillarni keltiradi. Ko‘pchilik kuzatuvchilar mudofaa xarajatlarining sezilarli darajada oshishi kerak degan xulosaga kelishi mumkin.
Hozirgacha xarajatlarning o‘sishi tub o‘zgarishlardan ko‘ra asta-sekin bo‘ldi. NATO a’zolari tomonidan tan olingan global xavfsizlik muammolari boshqa joylarda ancha katta investitsiyalarni rag‘batlantirdi.