AQShning sobiq prezidenti Donald Trump Xitoyni yaqinda kelishilgan tariflar toʻgʻrisidagi sulhni buzganlikda aybladi, bu daʼvoga Xitoy AQShning notoʻgʻri harakatlari haqidagi oʻz daʼvolari bilan tezkor javob qaytardi.
Jenevada boʻlib oʻtgan muzokaralardan soʻng, Vashington va Pekin oʻzaro tariflarni kamaytirish boʻyicha vaqtinchalik kelishuvga erishdilar.
Ammo Trump juma kuni Xitoy «oʻz kelishuvidan butunlay voz kechgan» deb taʼkidladi, ammo aniq maʼlumotlar keltirmadi. AQSh Savdo vakili Jamieson Greer keyinchalik Xitoy kelishuvda belgilanganidek, tarifdan tashqari toʻsiqlarni toʻliq bartaraf etmaganini aniqladi.
Pekinning javobida AQShning daʼvolariga toʻgʻridan-toʻgʻri javob berish oʻrniga, AQShdan «Xitoyga qarshi diskriminatsion cheklovlarni toʻxtatish»ni soʻradi.
Ikki tomonning bu qattiq bayonotlari yaqinda boʻlib oʻtgan muzokaralarga qaramay, dunyoning ikki yirik iqtisodiyotlari oʻrtasidagi savdo keskinliklarining qaytadan kuchayishi haqida xavotirlarni kuchaytirdi.
Trump Truth Social’da oʻz maʼmuriyatining tariflari Xitoy uchun «halokatli» boʻlganini va u oʻzi dahshatli vaziyat deb bilgan narsadan qochish uchun «TEZ KELISHUV» tuzganini aytdi. U shunday deb eʼlon qildi: «Hammasi xursand edi! Bu yaxshi yangilik!!! Yomon yangilik shundaki, Xitoy, ehtimol baʼzilari uchun ajablanarli emas, AQSH BILAN BOʻLGAN KELISHUVINI BUTUNLAY BUZDI. Xoʻsh, janob YAXSHI YIGIT boʻlish haqida nima deyish mumkin!»
U qoʻshimcha tafsilotlar keltirmagan boʻlsa-da, elchi Greer keyinchalik CNBCga Xitoy oʻzining AQShga qarshi savdo cheklovlarini etarli darajada bekor qilmaganini aytdi.
Greerning tushuntirishicha, Xitoyning qasos tariflari AQSh kompaniyalarini qora roʻyxatga kiritish va avtomobil, aviatsiya va yarimoʻtkazgich ishlab chiqarish kabi turli sohalar uchun muhim boʻlgan noyob yer magnitlari eksportini cheklash kabi choralarni oʻz ichiga olgan.
«Ular biz kabi tarifni olib tashladilar, lekin baʼzi qarshi choralarni sekinlashtirdilar», dedi elchi Greer.
U AQSh Xitoyning muvofiqligi ustidan diqqat bilan kuzatib borganini va taraqqiyotdan jiddiy xavotirda ekanligini qoʻshimcha qildi. «Qoʻshma Shtatlar oʻz vazifasini bajargan va xitoyliklar oʻzlarining muvofiqligini sekinlashtirmoqdalar, bu butunlay qabul qilinishi mumkin emas va hal qilinishi kerak», deb taʼkidladi Greer.
Buning javobida Xitoy AQShdan «oʻzining xato harakatlarini darhol tuzatish, Xitoyga qarshi diskriminatsion cheklovlarni toʻxtatish va Jenevada yuqori darajadagi muzokaralarda erishilgan kelishuvni birgalikda qoʻllab-quvvatlash»ni soʻradi.
Vashingtondagi Xitoy elchixonasi vakili AQShning «yarimoʻtkazgich sohasida eksportni nazorat qilish choralari suiisteʼmol qilinishi» haqidagi Xitoyning takrorlanuvchi tashvishlarini keltirdi. AQSh Xitoyga texnologiya eksportini cheklash boʻyicha mavjud cheklovlarga ega va yaqinda muhim chip texnologiyalari, kimyoviy moddalar va mashinalarni qoʻshimcha sotishni toʻxtatdi.
Penyu Lyu 11-may kuni Jenevada boʻlib oʻtgan va ijobiy natija bilan yakunlangan muzokaralardan buyon ikki tomon oʻrtasida aloqa davom etayotganini taʼkidladi.
Ammo AQSh Moliya vaziri Skott Bessent payshanba kuni savdo muzokaralari «biroz toʻxtab qolganini» aytdi.
Bessent Fox Newsga shunday dedi: «Bu muzokaralar hajmi va murakkabligiga koʻra, bu ikki mamlakat rahbarlarining bir-biri bilan toʻgʻridan-toʻgʻri muloqot qilishlarini talab qiladi.»
Trumpning global tariflar strategiyasi chorshanba kuni uning harakatlari vakolatlaridan oshib ketgan degan qarordan keyin muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Oq Uyning shikoyati tariflarni vaqtincha tikladi.
Uning maʼmuriyati AQShdagi taxminan 280 000 nafar xitoylik talabalar uchun qatʼiyroq vizalarni bekor qilish jarayonini ham boshladi.
Jeneva kelishuvida Vashington va Pekin bir-birining import tovarlariga tariflarni kamaytirdi, baʼzi tariflar bekor qilindi, boshqalari esa 90 kun muddatga toʻxtatildi.
Bessent kelishuv boʻyicha muzokaralar sekinlashganini tan oldi, lekin muzokaralar davom etayotganini tasdiqladi. U kelgusi haftalarda qoʻshimcha muzokaralar va ehtimol Trump va Xitoy prezidenti Si Tszinpin oʻrtasidagi qoʻngʻiroqni bashorat qildi va ularning «juda yaxshi munosabatlarini» taʼkidladi.
Oldingi kelishuvga koʻra, AQShning Xitoy tovarlariga tariflari 145% dan 30% gacha, Xitoyning AQSh tovarlariga qasos tariflari esa 125% dan 10% gacha pasaygan.
Trump tariflar ichki isteʼmolni ragʻbatlantirib, ishlab chiqarish ishlarini va soliq tushumlarini oshirib, ularni defitsitni kamaytirish boʻyicha savdo muzokaralarida vosita sifatida ishlatishini taʼkidladi.
Juma kuni Vashingtonda Yaponiya va AQSh oʻrtasida savdo muzokaralari davom etdi. Bessent ayrim AQSh savdo bitimlari yakunlanayotganini, boshqalari esa yanada murakkabroq ekanligini taʼkidladi.
AQSh Xalqaro savdo sudi uning vakolatlaridan oshib ketgan degan qarordan keyin Trumpning tariflar rejimi noaniqligicha qolmoqda. Tahlilchilarning fikricha, bu mamlakatlarni AQSh bilan savdo bitimlarini izlashdan toʻxtatishi mumkin.
Federal apellyatsiya sudi pastki sudning qarorini vaqtincha toʻxtatib qoʻydi, bu qarorni Trump «dahshatli» deb atadi.
U Oliy sudni ushbu qarorni tezkor bekor qilishga chaqirdi.
Isroil garovlarini qoʻllab-quvvatlash tadbirida bir kishi odamlarni olovga berganidan keyin sakkiz kishi jarohat oldi.
FBI buni terroristik hujum deb hisoblaydi va gumondor qoʻlbola olov otish moslamasidan foydalanganligini aytdi.
BBC Osting Taysni Suriyaning Assad rejimi qamoqqa olganligini tasdiqlovchi maxfiy hujjatlarni topdi.
Garvard universiteti bitiruv marosimidagi nutq soʻzlagan birinchi xitoylik ayol Jiang Yurong global birlikka chaqirdi.
Kolorado shtatidagi Boulder shahridagi savdo markazida bir kishi «odamlarni olovga berishni boshlaganidan» keyin sakkiz kishi jarohat oldi, deydi politsiya.